Wetenschap en Techniek
Is het je wel eens opgevallen dat er bruggen staan op onze Eurobiljetten? En wist je dat die bruggen helemaal niet bestaan? Wat nou als ik je vertel dat deze bruggen wel degelijk bestaan. Hoewel, ze zijn nagebouwd op basis van deze biljetten. Dit zijn de Eurobruggen in Spijkenisse.
Voordat we het gaan hebben over deze bruggen, moeten we het eerst hebben over de briefjes. Want dit is ook een mooi moment om eens naar die gekke dingen te kijken. Want eigenlijk zijn ze best interessant.
In veel landen binnen de EU betalen we met hetzelfde geld, de Euro. Volgens de Europese Centrale Bank, de ECB, is zo’n briefje het meest tastbare symbool van een verenigd Europa. En dat heb je gewoon in je portemonnee. Hoewel, het is lang geleden dat ik iets contant heb betaald, maar da’s een ander verhaal. In het geval van de briefjes, of biljetten, is dat met 5, 10, 20, 50, 100, 200 en 500 euro. Met die laatste, het 500 euro biljet, is trouwens iets aan de hand. Dat vertel ik je zo.
Op dit moment zijn er ruim 29,5 miljard bankbiljetten in omloop, met een totale waarde van zo’n 1,6 biljoen euro. Dat schrijf je zoals nu in beeld staat. Veel dus. Er zijn momenteel twee series bankbiljetten. De eerste serie bestaat uit de zeven briefjes die ik net noemde. De tweede serie, ook wel bekend als de Europa-serie, telt zes zogeheten coupures. En daar heb je het, want het 500 euro biljet wordt niet meer gemaakt. Je kunt er natuurlijk nog wel mee betalen, mits de winkel hem aanneemt natuurlijk. Heb je die nog eentje liggen ergens in een oude sok, bewaar hem dan. Wie weet wordt ‘ie nog meer waard dan 500 euro.
Ieder briefje heeft zo zijn eigen kenmerken en opdrukken. Natuurlijk het getal, de waarde van het biljet. Maar ook de echtheidskenmerken. Een watermerk, voelbare inkt, zo’n zilverkleurige strip aan de zijkant en een portretraampje met de beeltenis van de Griekse God Europa, vandaar dat deze lijn de Europa-serie wordt genoemd. Maar naast de zichtbare en voelbare elementen, heeft ieder briefje ook minder zichtbare kenmerken. Micro-tekst bijvoorbeeld, of gedeeltes die zichtbaar zijn onder normaal UV-licht en zelfs onder speciaal UV-licht. En zelfs nog infrarood. En wanneer je het briefje kantelt zie je diverse hologrammen en kleuren verschijnen. En dat allemaal in dit kleine briefje.
Naast al die echtheidskenmerken ziet ieder briefje er natuurlijk ook anders uit. En dat is waar de bruggen in Spijkenisse bij komen kijken. Hier gaat het namelijk om de zogeheten ontwerp elementen. Onze Eurobiljetten zijn gebaseerd op het thema ‘perioden en stijlen’. Dit zie je op de voorkant van de biljetten in de vorm van ramen en poorten. Volgens de ECB symboliseert dit de openheid en samenwerking in Europa. Op de achterkant van de biljetten staan dan weer bruggen, in dezelfde bouwstijl. Dit staat dan weer symbool voor de communicatie tussen de mensen in Europa en tussen Europa en de rest van de wereld. Aldus de ECB.
Maar wat wordt er nou bedoeld met die bouwstijlen? Want, zoals je al hebt gelezen; deze ramen, poorten en bruggen bestaan helemaal niet. Het zijn elementen die speciaal voor deze biljetten bedacht zijn door de Oostenrijker Robert Kalina. Zijn ontwerp won in 1996 een wedstrijd die was uitgeschreven voor ons nieuwe betaalmiddel. Zes jaar later werden de eurobiljetten geïntroduceerd, met dus de zelfbedachte elementen van Kalina. Zelfbedacht, maar wel gebaseerd op de bouwstijlen die we in Europa terugzien.
Op het huidige € 5 biljet is de bouwstijl klassiek. 10 euro is romaans, 20 euro is gotisch, 50 euro is de renaissance stijl, 100 euro is barok en rococo en op het 200 euro biljet vind je negentiende-eeuwse ijzer- en glasarchitectuur. De 500 euro van de vorige serie is gebaseerd op de huidige, moderne tijd.
Oké, tijd voor de bruggen. Ze zijn in 2011 begonnen met de bouw van de bruggen, dus ze zijn gebaseerd op de eerste serie Eurobiljetten. En dan specifiek op de achterkant, want daar staan de bruggen op. Ze zijn ontworpen door Robin Stam. Ik heb hem gevraagd voor een interview, maar hij wilde helaas niet. De bruggen zijn gemaakt van gegoten beton, daarna zijn er gekleurde betonnen panelen tegenaan geplaatst. In het oorspronkelijke ontwerp moesten de bruggen een stuk groter worden dan nu. Op de biljetten zijn het qua verhoudingen mega-bruggen, dat had sowieso nooit gepast hier in de wijk. Daarnaast moest Stam ook hekken op de bruggen plaatsen vanwege de veiligheid. Dat was een vereiste van de gemeente.
Maar waarom zou je dat doen? Goede vraag. De ontwerper van de biljetten wilde geen afbeeldingen van bestaande bruggen op de briefjes plaatsen, zodat ze niemand voor zouden trekken. Frankrijk blij als hun brug bij Millau erop gezet zou worden, Groot-Brittanië weer boos omdat hun befaamde Tower Bridge er niet op staat. Dus ja, eigenlijk is het logisch. En dat is leuk als ontwerper, want als iets gebaseerd is op iets wat er nog niet is, dan zorg je er toch gewoon voor dat het er komt? Precies, dat dacht Stam denk ik ook.
Spijkenisse had een budget voor een kunstproject in de wijk De Elementen, Stam bedacht de bruggen. We hebben er dus zeven.
De 5 euro brug is dus gebouwd in klassieke stijl, zoals de Romeinen dat deden bijvoorbeeld. Je herkent misschien wel een soort van aquaduct. Grote bogen onder en steeds kleiner wordende bogen erbovenop. De 10 euro brug is ongeveer dezelfde kleur als het biljet, met de herkenbare Romaanse boog constructie. Een aantal ronde bogen met stevige staanders in het water. De 20 euro brug heeft ook bogen, maar dan gotisch. Dit herken je aan de punt bovenin de boog. Hij ligt naast de 5 euro brug, met een autobrug ertussenin. Dan de 50 euro brug. Gebouwd in de renaissance stijl, dus een soort greep naar het verleden van de Grieken en de Romeinen. Hij lijkt dus enigszins op de 5 en de 10 euro brug. De 100 euro brug is mooi groen, in barokstijl. Dit staat voor emotie, drama en beweging. Dus een uitbundige bouwstijl. Nu werkt het niet mee dat hij groen is, want hij valt daarmee wat weg in het landschap, maar goed. De 200 euro brug is dan weer knalgeel. Gebaseerd op het ijzerwerk in de 19e eeuw, dat je herkent aan de staalconstructie.
En dan de 500 euro brug. Een unicum inmiddels, want het 500 briefje bestaat dus niet meer. Althans, het wordt niet meer uitgegeven door de ECB. Dit ontwerp is gebaseerd op de moderne architectuur, dus nu. Op het biljet staat een grote hangbrug met tuien. Die hebben ze in een soort mini-variant nagebouwd in Spijkenisse. En dat zijn alle zeven bruggen van onze eurobiljetten. Mooi toch?
De gemeente Spijkenisse had, bij het bouwen van deze nieuwe wijk, toch nieuwe bruggen nodig. Dus ja, waarom dan niet iets unieks? Nou ja, dat is gelukt wat mij betreft. Zelfs vriend van het kanaal Tom Scott is hier geweest voor een korte video, dus dan heb je YouTube wel een beetje uitgespeeld, toch? Lekker bezig Spijkenisse.
