In de Amsterdamse grachtengordel, tussen de prachtige oude stadspaleizen, bevindt zich een gebouw dat op het eerste gezicht niet bijzonder lijkt. Het is even breed als hoog en je loopt er zo voorbij. Maar wie goed kijkt, ziet dat de stenen van dit huis beschilderd zijn met opvallende rode vlekken. Dit is het Huis met de Bloedvlekken, en het verhaal erachter voert ons terug naar de Gouden Eeuw, naar het leven van een opmerkelijke man: Coenraad van Beuningen.
Coenraad van Beuningen werd geboren in 1622 in Amsterdam. Hij was een briljante Nederlandse diplomaat, koopman, en politicus die maar liefst zes keer burgemeester van Amsterdam was. Daarnaast bekleedde hij een hoge positie bij de VOC, een van de machtigste handelsorganisaties in die tijd. Van Beuningen was een invloedrijke figuur in de Nederlandse Republiek tijdens de Gouden Eeuw en stond bekend om zijn intellect en diplomatieke vaardigheden. Hij was een man met brede interesses: letterkunde, filosofie, theologie en geschiedenis.
Van Beuningen verkeerde in kringen van grote denkers zoals Spinoza en Hugo de Groot. Zelfs de machtige Zonnekoning Lodewijk XIV bood hem een baan aan, die hij echter weigerde. Zijn veelzijdigheid en status maakten hem tot een van de meest gerespecteerde figuren van zijn tijd. De ideale schoonzoon, zou je zeggen. Maar niets is minder waar.
Het begin van het einde
Van Beuningen trouwde met zijn buurvrouw, de twintig jaar jongere Jacoba Bartolotti. Wat een sprookjeshuwelijk leek, veranderde al snel in een ramp. De spanningen liepen zo hoog op dat het stel na twee jaar apart ging wonen in hun grote stadspaleis. Tegelijkertijd raakten ook van Beuningens financiële zaken in verval. Hoewel hij ooit enorme winsten behaalde door te speculeren met VOC-aandelen, verloor hij uiteindelijk bijna een half miljoen gulden – een astronomisch bedrag in die tijd. Dit verlies bracht hem steeds dichter naar de afgrond.
Met zijn financiële problemen en een mislukt huwelijk gleed van Beuningen steeds verder af. Het verhaal gaat dat hij uiteindelijk tot waanzin werd gedreven. In een vlaag van waanzin zou hij in zijn armen hebben gesneden en teksten en symbolen met zijn eigen bloed op de gevel van zijn huis hebben geschreven. Deze bloedige inscripties zouden nog steeds zichtbaar zijn op de stenen van het huis. Vandaar de naam, Het Huis met de Bloedvlekken.
Maar de tragedie eindigde hier niet. Van Beuningen zou zijn vrouw hebben achtervolgd met een gloeiende tang, wat de situatie thuis volledig onhoudbaar maakte. Uiteindelijk liet zijn vrouw hem opsluiten in een donkere kamer, waar hij zijn laatste jaren doorbracht. In 1693 stierf hij.
Maar is het nou echt gebeurd of niet?
Hoewel veel van dit verhaal is overgeleverd als anekdote, staat vast dat Coenraad van Beuningen heeft bestaan en dat hij een cruciale rol speelde in de Nederlandse geschiedenis. Hij werd burgemeester van Amsterdam, werkte bij de VOC en stierf uiteindelijk krankzinnig. Maar wat de exacte oorzaak van zijn waanzin was en hoe de rode vlekken op de gevel zijn ontstaan, blijft een raadsel.
Interessant genoeg zijn deze mysterieuze tekens na meer dan 300 jaar nog steeds zichtbaar.
Hoongelach in de nacht
In 2004 schreef het Parool een artikel over de huidige buurtbewoners. Volgens hen worden ze ’s nachts soms opgeschrikt door spottend gelach, en de buurt zou opvallend veel verkeersongevallen kennen. Hoewel, het Centraal Bureau voor de Statistiek zegt dat Amsterdam een van de hoogste aantallen verkeersongelukken van Nederland heeft. Maar toch.
Wordt het ooit opgelost?
Het verhaal van Coenraad van Beuningen is een combinatie van historische feiten en mysterie. Het Huis met de Bloedvlekken is een zichtbare herinnering aan een man die ooit machtig en invloedrijk was, maar uiteindelijk bezweek aan de druk. Of we ooit precies zullen begrijpen wat er is gebeurd, is onzeker. Maar één ding is zeker: dit verhaal blijft tot de verbeelding spreken en vormt een fascinerend hoofdstuk in de rijke geschiedenis van Amsterdam.
