Als je denkt aan het Groot Woordenboek van de Nederlandse Taal, denk je aan Van Dale. Dit bekende woordenboek is een begrip voor scholieren, studenten en taalliefhebbers. Maar wie was de man achter dit woordenboek? Samen met de Zeeuwse gids Tonie duiken we in de geschiedenis van het bijzondere en helaas korte leven van Johan Hendrik van Dale.
Van Dale werd bijna 200 jaar geleden geboren in Sluis, Zeeuws-Vlaanderen. Het was een slimme jongen en behaalde al op 16-jarige leeftijd zijn onderwijsakte. Vanaf zijn 16e mocht hij dus lesgeven, iets wat hij deed op een kleine school in zijn geboortestad. Door zijn voortdurende studie en ontwikkeling werd hij in korte tijd een autoriteit op het gebied van taal en regionale geschiedenis. Hij bleef zijn geboortestad trouw, ondanks aanbiedingen uit het buitenland. Naast zijn werk als onderwijzer en stadsarchivaris, had hij een druk gezinsleven met zes kinderen.
Van Dale en zijn woordenboek
Van Dale besloot niet uit het niets een woordenboek te schrijven. Hij werd gevraagd om het bestaande woordenboek ‘Nieuw Nederduitsch en Fransch Woorden-boek’ te herschrijven en te verbeteren. Zijn perfectionisme zorgde ervoor dat hij hier veel tijd aan besteedde. Helaas kon hij het werk niet voltooien, omdat hij op 44-jarige leeftijd overleed aan de pokken. Een van zijn leerlingen voltooide het woordenboek na zijn dood, maar het bleef bekend als de ‘Van Dale’.
Ambassadeur van de Nederlandse taal
Van Dale was niet alleen een woordenboekschrijver, maar ook een groot promotor van de Nederlandse taal. Hij richtte rhetoricakringen op, waar poëzie en taal centraal stonden. Zijn werk legde de basis voor het moderne Groot Woordenboek van de Nederlandse Taal, dat nog steeds wordt bijgewerkt met nieuwe woorden en betekenissen.
Van Dale in Sluis
Sluis eert zijn misschien wel beroemdste inwoner met onder andere een standbeeld, de school waar hij lesgaf en een straat die zijn naam draagt. Oorspronkelijk stond zijn borstbeeld op de stadswallen, maar om hem beter zichtbaar te maken voor bezoekers werd het verplaatst naar de haven. Iedereen die Sluis binnenkomt vanuit de Belgische grens, wordt nu verwelkomd door Van Dale.
Wil je meer weten over de Nederlandse taal en haar geschiedenis? Bezoek dan het museum in het Belfort van Sluis en ontdek de wereld van Van Dale!
