We doen het allemaal weleens: gedachteloos het etiket van een shampoo fles lezen terwijl we onder de douche staan. En dan zie je het vaak: een klein open potje met een getal erin, bijvoorbeeld ‘12M’. Maar wat betekent dit 12M potje precies? Gaat het om een houdbaarheidsdatum, of zit er meer achter? Samen met de Nederlandse Cosmetica Vereniging (NCV) bezochten we cosmetica fabrikant Delarange in Zeewolde om dit mysterieuze icoontje helemaal uit te pluizen.
Wat is dat ‘12M potje’?
Het open potje met een cijfer, zoals 6M, 12M of 24M, is een symbool dat op bijna alle cosmetica verpakkingen in Europa te vinden is. Dit icoontje heet officieel de PAO: Period After Opening. Het geeft aan hoelang een product veilig en effectief te gebruiken is ná opening.
Dus: zie je ‘12M’ op je dagcrème staan, dan betekent dat dat het product 12 maanden houdbaar is nadat je het voor het eerst hebt geopend. Niet ervoor. En dat is een belangrijk onderscheid.
Waarom is het ’12M potje’ nodig?
Cosmetica valt onder Europese regelgeving. Producten die 30 maanden of langer stabiel zijn (dus minstens 2,5 jaar) mogen het open pot-symbool gebruiken in plaats van een klassieke houdbaarheidsdatum. Dit onderscheid is bewust gemaakt om verwarring met voedsel of medicijnen te voorkomen, die vaak een specifieke datum hebben. Cosmetica is namelijk een andere categorie: stabieler, beter verpakt en meestal langer houdbaar.
Hoe weet een fabrikant dat een product 30 maanden stabiel is?
Voordat het welbekende 12M potje op een verpakking mag verschijnen, moeten producten eerst stabiliteitstesten ondergaan. Die vinden plaats in speciale laboratoria, zoals bij Delarange. Daar bewaren ze cosmetica onder verschillende omstandigheden: in de koelkast (6 graden), bij kamertemperatuur én in een warmtekast van 40 graden. Die laatste simulatie versnelt als het ware het verouderingsproces. Door deze zogenaamde versnelde stabiliteitstest kunnen fabrikanten binnen 3 maanden voorspellen of een product 2,5 jaar stabiel blijft.
Hoe wordt bepaald welk getal in het potje komt?
Staat er 12M op jouw fles bodylotion, dan is dat niet zomaar willekeurig gekozen. Fabrikanten gebruiken hiervoor een methode – bekend als de AFSSAPS-methode – waarbij vijf factoren bepalen hoelang een product houdbaar blijft na opening:
- Hoe goed blijft het product bij normaal gebruik?
- Zit het in een pot waar je met je vingers in gaat, of in een hygiënisch pompje?
- Hoeveel gebruik je per keer, en hoe vaak?
- Gebruik je het op je gezicht, lichaam, of elders?
- Is het voor volwassenen, baby’s, of kwetsbare groepen?
Al deze factoren samen leiden tot het getal dat in het potje komt. Veelgebruikte waardes zijn 6M, 9M, 12M, 24M, afhankelijk van de risico’s op bederf en verlies van werking.
Waarom hebben sommige producten géén potje?
Niet elk product draagt het symbool van het 12M potje. Is een product korter dan 30 maanden stabiel, dan moet het een klassieke houdbaarheidsdatum bevatten, zoals “Best before: 08-2026” of een zandlopertje. Single-use producten – zoals een gezichtsmasker – hoeven zelfs helemaal geen houdbaarheidsaanduiding te dragen, omdat je ze toch maar één keer gebruikt.
Soms ontbreekt het potje ook als de fabrikant kiest voor een andere aanduiding, zoals bij sommige kindertandpasta’s. Die producten zijn vaak gevoeliger of hebben andere risico’s, en worden dus met een concrete datum aangeduid.
Is een product met een ‘12M potje’ ook echt veilig na 12 maanden?
Een product is in principe veilig en effectief tot de aangegeven maanden ná opening, mits je het goed bewaart: koel, donker en schoon. Het potje is dus geen richtlijn van het soort ‘het zal vast nog wel goed zijn’, maar een serieuze indicatie gebaseerd op wetenschappelijke testen.
Gebruik je na die 12 maanden toch nog die oude crème? Dan loop je risico op verminderde werking of zelfs huidirritaties. Let dus goed op veranderingen in geur, kleur of structuur – en gooi het product weg als het er anders uitziet dan normaal.
