Jan van Sluis

Jantje van Sluis in het Belfort behoedde zijn stad voor de Spanjaarden

In het Zeeuwse stadje Sluis staat een opvallend monument: het Belfort. Het enige Belfort van Nederland! Dit historische gebouw is niet alleen een symbool van macht en rijkdom, maar vertelt ook de legende over Jantje van Sluis: een klokkenman die zijn stad redde van een Spaanse aanval dankzij een borreltje.

Het Belfort van Sluis is een imposant gebouw dat al sinds de Middeleeuwen centraal staat in de stad. Het Belfort was niet alleen een uitkijkpunt, maar ook een plek waar recht werd gesproken, belangrijke documenten werden bewaard en gevangenen werden vastgehouden. Het was destijds vooral een teken van macht en welvaart.

 

Het begin van de stad Sluis

Sluis was in de 14e en 15e eeuw een rijke handelsstad, mede dankzij haar ligging aan het Zwin, een belangrijke verbindingsrivier tussen de Noordzee en Brugge. Toen het Zwin begon te verzanden, verloor Brugge haar dominantie als handelsstad, en Sluis profiteerde daarvan. De stad groeide uit tot een geduchte concurrent van Brugge, wat regelmatig tot spanningen leidde. Meerdere keren probeerden Bruggenaren Sluis binnen te vallen, altijd zonder succes. Maar de toon was gezet.

 

Een slim plan

Dit verhaal speelt zich af tijdens de 80-jarige oorlog. De vestingstad Sluis was ingenomen door de Spanjaarden. Prins Maurits van Oranje was het daar niet mee eens en heroverde de stad in het jaar 1604. Eind goed al goed, kort verhaal. Maar nee. De Spanjaarden lieten het daar niet bij zitten en wilden Sluis hoe dan ook weer terug hebben. Onder leiding van Seigneur du Terrail bedachten ze een plan om de stad in 1606 weer in te nemen.

Het plan was om de stad ‘s nachts aan te vallen. Het teken voor het begin van de aanval zou het slaan op het hele uur van de klok van het Belfort zijn. Wanneer deze klokslag zou klinken, bestormden de Spanjaarden de Oostpoort van Sluis om door te stoten naar de binnenstad. De Oostpoort had de minst sterke wacht, omdat het wachthuisje eerder was afgebrand. Tegelijkertijd zouden ze ook een schijnaanval uitvoeren aan de zuidzijde van de stad. Als afleiding. Slimme jongens, die Spanjaarden. Zou je denken.

 

De aanval

De nacht was donker en de Spaanse soldaten stonden paraat om ten aanval te gaan. Het was wachten op de klokslag van het Belfort. Maar je raadt het al, er was geen enkel geluid te horen. En ja daar sta je dan als soldaat. Seigneur du Terrail bedacht snel een ander plan. Hij gaf de opdracht aan een aantal soldaten om de stadsgracht over te zwemmen richting de overkant, om daar explosieven te plaatsen op de sloten van twee valbruggen. Deze werden succesvol geplaatst, ontploften en de valbruggen kwamen naar beneden. Door alle heisa kwamen enkele wachten aangerend, net op het moment dat de explosies waren. Zij overleefden dit helaas niet, maar zorgden er wel voor dat maar een deel van de Spanjaarden de poort durfde te bestormen. Ook de schijnaanval aan de zuidkant ging niet door, de Spaanse soldaten waren bang.

Uiteindelijk bleef de Spaanse aanval dus beperkt tot de Oostpoort, waardoor de binnenstad veilig bleef. Maar nu is het natuurlijk de vraag wat Jantje van Sluis met deze legende te maken heeft. Nou, dat is best grappig.

 

Een borreltje

Want Jantje was verantwoordelijk voor het slaan van de klokken op het hele uur. De pop met de hamer uit 1424. Die bewuste nacht, wanneer de Spanjaarden wilden aanvallen, was het ook kermis in de stad. Jantje kon de verleiding niet weerstaan, daalde van zijn toren naar beneden en feestte mee met de inwoners van de stad. En laten we zeggen dat er geen water werd gedronken tijdens het feest…

Even terug naar de realiteit. Het Belfort werd in de Tweede Wereldoorlog verwoest en de toren stortte, samen met het beeld van Jantje, naar beneden. Wonder boven wonder bleef het beeld ongedeerd en daardoor kon hij, na de restauratie in 1960, met trots teruggezet worden op zijn plek. In de toren van het enige Belfort in Nederland.

En zo werd Jantje van Sluis een held in zijn eigen stad. Proost.

Interessante linkjes

Lekker doorlezen