In Beeld en Geluid in Hilversum en Rotterdam vind je het allergrootste fysieke muziekarchief van Europa. In de openbare bibliotheek van Rotterdam en onder de grond in Beeld en Geluid in Hilversum.
Vrijwilliger Rob de Bie vertelt: “In Hilversum hebben we 52 depots. Plus nog de vestiging in Den Haag. Plus nog de vestiging in Rotterdam. Dus alles bij elkaar is het nog veel groter dan wat ik nu beschrijf.
Eigenlijk vind je hier alles wat een link heeft met omroep, met film. Dus je hebt een depot waar je veel filmmateriaal vindt. Maar ook apparaten om films af te draaien of op te nemen. We hebben een radio-depot, we hebben een tv-depot. Je hebt een depot over de entertainmentindustrie. Die was belangrijk, want je hebt programma’s nodig als je tv gaat uitzenden. We hebben ook een platenarchief en een archief met wat we het papieren archief noemen. Dus waarin dingen worden bewaard die vroeger beschrijvingen en veel informatie opleveren van hoe toen bijvoorbeeld een radio-uitzending werd gemaakt. Of hoe een radio werd gebouwd. Dus eigenlijk is het heel divers. Als je kijkt naar wat wordt hier bewaard, is dat een heel breed terrein.”
Waarom bewaren?
Maar waarom bewaren we eigenlijk alles? Kortom: wat is de reden dat we dit archief zo strak bijhouden?
“Enerzijds is het de ontwikkeling van apparatuur. Van omroepen, van hoe we nu naar muziek luisteren is zo totaal anders dan hoe dat honderd jaar geleden gebeurde. En het is natuurlijk heel interessant om die geschiedenis te bewaren. En de verhalen van hoe dat toen gedaan werd, te ondersteunen met objecten. Zodat je niet alleen een mooi object hebt, maar dat je het verhaal van wat is het, wat kan het, waarom werd het gemaakt. Wie konden het betalen, was vroeger natuurlijk heel vaak een vraag. Niet iedereen kon zich die apparatuur veroorloven.
Maar het is onderdeel van de geschiedenis. En niets is mooier dan dat je over misschien honderd jaar nog kan vertellen van hoe Edison zijn allereerste geluidsopname maakte, waar we hier een replica van hebben. En zo blijven ook de verhalen in leven. Je hebt een object, er hoort een verhaal bij. En als je die twee los van elkaar hebt, weet je niet welke over honderd jaar nog te vinden zijn. Dat is onderdeel van wat je in het archief vindt. En waarom het er is, dat is vooral conserveren voor later.”
Objecten met een verhaal
De objecten is dus één ding. Maar vooral het verhaal bij de objecten maakt het compleet. Van oude tv-camera’s tot Meneer de Uil van de Fabeltjeskrant en van My First Sony tot complete radiostudio’s. Alles staat hier in Hilversum.
Grootste fysieke muziekarchief van Europa
Maar nu even over die muziekcollectie. Want hoe zit het nou met het grootste fysieke muziekarchief van Europa?
“Dit is bijvoorbeeld een depot met de grotere 12 inch en ook zelfs hele grote platen. Maar dit zijn allemaal plaatopnames. Gedeeltelijk als LP, maar ook als Schellakplaat nog van vroeger. En daar zijn ook boxen met de oorspronkelijke opnames bijvoorbeeld van The Ramblers. Dan heb je in een blik echt wel een bijzondere collectie met platen. En daar zie je hier heel veel van. Want alleen hier al, en dan los nog even van Beeld en Geluid Muziekweb, heb je het al over 385.000 langspeelplaten. 185.000 singles. We hebben een depot bezocht waar je 245.000 CD’s hebt. Als je dan nog even denkt aan het mechanisme in Rotterdam waar de CD gebruikt wordt als uitleenvehikel. Ja, ik denk dat je allemaal richting de 1 miljoen en misschien daar overheen gaat.”
Kijk, dat zijn pas aantallen. In Hilversum en Rotterdam samen vind je van klein naar groot:
- 100 Tefifon cassettes, dat is een soort voorloper van de LP.
- 150 draadspoelen, daar zit de opname op een draadje van metaal.
- 2400 wasrollen, dit was één van de allererste manieren om geluid op te nemen.
- 25.000 muziek DVD’s. Dat zijn schijven net als CD’s waar video op wordt geslagen.
- 30.000 magneetbanden van de omroepen, dat is de grote broer van het cassettebandje.
- 76.000 78 toerenplaten. Dat was de allereerste soort grammofoonplaat.
- 185.000 singles op vinyl.
- 700.000 langspeelplaten
- en maar liefst 1 miljoen CD’s.
Muziekweb Rotterdam
En die CD’s vind je vooral in Rotterdam bij Muziekweb.nl. Een community waar muziek beleefd kan worden. Compleet, gratis en zonder reclames. Een voetbalveld vol stellingkasten. Susan Beckers is Assistent Product Manager bij Muziekweb.nl.
“We zijn in Rotterdam bij de muziekcollectie van Beeld en Geluid. Je vind hier een collectie van CD’s, van LP’s. Daarnaast hebben we ook nog wasrollen hier staan en 78 toeren platen. De collectie CD’s die wij hier hebben, is beschikbaar voor de uitleen.
Het bijzondere aan de archief, is dat wij deze collectie hebben opgebouwd sinds 1961. Deze hebben we goed gedocumenteerd en volgens hoge standaard gemetadateerd. En zeker de CD-collectie is voor het publiek beschikbaar.
Is dit anders dan Spotify?
En dan zal je vragen, wat is dit anders dan Spotify? Het is niet commercieel gedreven. Er zit geen commercieel datamodel achter. Dus het is beschikbaar met alle informatie die we hebben. Je kan op onze website muziekweb.nl gaan zoeken. Bij alle albums wordt ook tips gegeven. Er worden speciale playlists gemaakt over een thema. Je kan nieuwe dingen ontdekken. Er zijn artikelen over diverse artiesten.
Er worden iedere week nog ongeveer 250 nieuwe CD’s aan toegevoegd. We doen verder niks weg, dus het wordt alles maar groter. En we krijgen af en toe ook wel eens een collectie een bijzondere collectie die we willen bewaren. Die belangrijk is, dus die wordt dan ook wel toegevoegd.”
Nieuwe digitale muziek
Alles wat we nu hebben gelezen gaat vooral over het verleden. Toen muziek nog op grote schaal werd uitgebracht op vinyl en CD. Nu luisteren we vooral muziek via diensten als Spotify. Wordt die muziek dan ook nog in ons archief opgeslagen?
Rob vertelt: “De grote instroom die je hier ziet, komt toch bij de omroepen vandaan. En bedrijven die hebben gezegd wil je data die wij hebben opslaan. Dat kan natuurlijk. Maar of er afspraken zijn met Spotify weet ik niet.
De reden om het te doen is natuurlijk niet heel groot, niet urgent. Want Spotify heeft zijn eigen infrastructuur waar digitale muziek te vinden is. En reken er op dat ook zij een schaduw site hebben ergens, dat als de muziek niet beschikbaar is, ze overschakelen naar een andere route om tóch aan die informatie te komen. Het kan zelfs zo zijn dat zij een gedistribueerd model hebben. Dus dat er niet één server-infrastructuur is maar dat het sowieso al verspreid is over meerdere locaties. Dan kun je ook een load balancing gaan doen en dat soort dingen. Ik ben geen ICT-man, maar de noodzaak om digitale informatie van een service provider, want dat is het dan, op te slaan, die zal niet zo groot zijn. Want ze hebben hun eigen infrastructuur.”
Bezoek het zelf!
Je hebt dus gezien dat hier in Beeld en Geluid in Hilversum samen met Rotterdam, Den Haag, en nog een locatie in Scheveningen dat er een enorme collectie ligt op het gebied van muziek, televisie, film, papier en nog veel meer van dat. Je kunt het zelf ook bezoeken als je hier naar Hilversum komt. Naar Beeld en Geluid, kun je onder andere van Rob een rondleiding krijgen.
En heb jij zelf een bijzondere collectie die volgens jou thuis hoort in het nationale archief? Dan kun je deze altijd aanmelden bij Beeld en Geluid via https://www.beeldengeluid.nl/collectie/materiaal-aanbieden
